Ticari Defterler
Tacirlerin tutmakla yükümlü olduğu ve ismen belirtilmiş defterler; yevmiye defteri, büyük defter (defter-i kebir),envanter defteridir. İşletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan pay defteri,yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defterleri de ticari defter olarak kabul edilmiştir.
- Tacirlerin tutmakla yükümlü olduğu ve ismen belirtilmiş defterler; yevmiye defteri, büyük defter ( defter-i kebir), envanter defteridir. İşletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defterleri de ticari defter olarak kabul edilmiştir.
- Tüm ticari defterler işletmenin kayıtlı olduğu yerdeki noterden açılış onayına tabidir.
- Yevmiye defteri ve yönetim kurulu karar defteri kapanış onayına da tabidir.
Ticari Defterlerin İncelenmesi
A.) Teslim
Tacirin ticari defterlerinin tamamının incelendiği duruma "teslim" denir. Ticari defterlerin teslimi üç durumda mümkündür;
1- İflas; iflas eden tacirin tüm ticari defterleri incelenir.
2- Miras; tacirin ölümü halinde mirasçıları ölen tacirin ticari defterlerinin tamamını inceleyebilir.
3- Şirket; bilgi alma ve inceleme hakkı gereği ortaklar ticari defterlerin tamamını inceleyebilir.
B.) İbraz
Ticari defterlerin yalnızca uyuşmazlık olan kısımlarının incelenmesine ibraz denir. İbraz durumunda, defterlerin ve belgelerin tamamı değil yalnızca ihtilaflı kısımları incelenmektedir.
Ticari Defterleri Saklama Yükümlülüğü
- Tacir ticari defterlerini, envanterlerini, bilançolarını ve finansal tablolarını Türk Ticaret Kanunu'na göre 10 yıl, Vergi Usul Kanunu'na göre 5 yıl saklamakla yükümlüdür.
- Ticari defterlerin tutulması veya saklanması sırasında zayi olması halinde tacir, durumu öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yerdeki ticari davalara bakmakla yetkili mahkemeye başvurarak zayi belgesi almak zorundadır.
- 15 günlük süre hak düşürücüdür.
- Defterlerin zayi olduğu ancak zayi belgesiyle ispatlanabilir.
- Ticari defterlerin zayi olmasında tacirin kusuru varsa, ona zayi belgesi verilemez.
- Onaya tabi olmasına rağmen notere onaylattırılmamış defterler için zayi belgesi verilmesi talep edilemez.
- Henüz kullanılmamış defterlerin zıyaı halinde zayi belgesi talep edilemez.
Ticari Defterlerin Delil Olması
- Taraflardan yalnızca biri tacirse, ticari defterler sahibinin (tacirin) sadece aleyhine kullanılır.
- Her iki tarafın tacir olması halinde, ticari defterler sahibinin (tacirin) hem lehe hem aleyhine kullanılabilir.
